مسجد جامع قدم در قرن ۶ هجری قمری به دستور گرشاسب از نوادگان علاء الدوله كالنجار ساخته شد و بنای اصلی مسجد كنونی از آثار (( سید ركن الدین محمد قاضی )) است . هنر معماری بی نظیر ایرانی در گچ كاری – شبستان – صحن – گنبد – كاشی كاری و مناره های برافراشته آن جلوه گر است . زیباترین بخش بنا را می توان مجموعه ای ایوان و گنبدخانه و فضاهای پیرامون آن نام برد . نمای ایوان رفیع با مجموعه ایی از زیباترین تزئینات كاشی معرق و نقوش اسلیمی و گیاهی و نیز گره چینی پوشانده شده است . این تزئینات همراه با آجرهای ضربی و نقوشی معقلی و كتیبه های كاشی و معرق و كوفی بنایی مجموعه ایی بدیع و خیره كننده آفریده كه تحسین هر بیننده ای را بر می انگیزد .
بنای این مسجد با عظمت قرنهاست كه از فراسوی تاریخ تمدن این سرزمین می درخشد به نحوی كه در كتب تاریخی یزد آمده است: "مسجد را بر جای آتشگاه ساسانی ساخته اند و سنگ بنای آن توسط علاء الدوله گرشاسب نهاده شده است".
مسجد جامع قدیم در قرن ششم هجری قمری و به دستور گرشاسب از نوادگان "علاء الدوله كالنجار" ساخته شد و بنای اصلی مسجد كنونی از آثار "سید ركن الدین محمد قاضی" است.
اصیل‌ترین بخشهای هنر معماری بی نظیر ایرانی در گچ كاری، شبستان، صحن، گنبد، كاشی كاری و مناره های برافراشته آن جلوه گر است.
زیباترین بخش این بنا را می توان مجموعه ایوان و گنبدخانه و فضای پیرامون آن نام برد. نمای ایوان بلند با مجموعه ای از زیباترین تزئینات كاشی معرق و نقوش اسلیمی و گیاهی همچنین گره چینی پوشانده شده است.
این تزئینات با آجرهای ضربی و نقوش معلقی و كتیبه های كاشی معرق و كوفی بنایی، مجموعه ای بدیع و خیره كننده آفریده كه تحسین هر بیننده ای را برمی انگیزد.
محراب اصلی یا محراب واقع در گنبدخانه، مزین به انواع كاشی معرق و كتیبه و آجر ضربی است و بر دو كاشی ستاره ای شكل منصوب در آن، نام استادكار و تاریخ ساخت محراب نقش بسته است.
گنبد زیبای مسجد از نوع دو پوسته پیوسته بوده و بر آن، نقش گل صابونكی معقلی با ظرافت اجرا شده است و بر ساقه آن عبارت "الملك الله" به خط كوفی تكرار شده است.
دو مناره مسجد كه ارتقاع تقریبی آن از كف تا نوك به بیش از 52 متر می رسد، دارای قطری در حدود هشت متر است كه در دوره صفوی به بنا افزوده شده اما در سال 1313 هجری شمسی فرو ریخت و دوباره تجدید بنا شد.
بلندای این مناره ها و اینكه كاشی كاری منحصر به فردی حتی در اوج مناره ها انجام شده، تعجب همگان را بر می انگیزد زیرا این مناره ها هرچه به سمت بالا رفته باریكتر شده و تنها یكی از آنها نیز دارای پلكان است از اینرو ظرافت كاشی كاری در این ارتفاع به واقع قابل تحسین است.
یكی از معماران قدیمی و هنرمند استان یزد در تشریح بنای مسجد به خبرنگار مهر گفت: در ساخت این بنای عظیم از آهن استفاده نشده و تمام بناها با تاق ضربی، كاهگل و گچ استوار است.
سیدمحمدعلی دهقان بنادكی معروف به "سید بنا" همچنین در خصوص كاشی كاری این بنای عظیم گفت: در محراب این مسجد، قسمتی به شكل كاشیكاری كوچك است كه به شكل كره زمین است و در آن از همه رنگهای استفاده شده در كاشی های كل مسجد استفاده شده است.
رئیس سازمان میراث فرهنگی استان یزد نیز در خصوص نقش این بنا در جذب گردشگر اظهار داشت: مسجد جامع یزد یكی از جاذبه های بی نظیر استان یزد است و هر ساله تعداد زیادی از گردشگران خارجی و داخلی از آن دیدن می كنند به نحوی كه حتی افراد و گردشگرانی كه از دیگر آثار تاریخی موجود در استان یزد اطلاعی ندارند تنها و تنها برای دیدن این مسجد به یزد سفر می كنند.
عزیزالله سیفی اظهار داشت: مسجد جامع در زمره بناهایی است كه سال گذشته بیشترین بازدیدها را داشته و اغلب مسافران و گردشگران نخست این بنا را برای بازدید انتخاب می كنند.
وی همچنین با اشاره به جاذبه مذهبی بنا یادآور شد: در این مسجد در هر نوبت نماز جماعت برپا می شود و عده زیادی از مردم شهر و مسافران از این بخش عبادی نیز استفاده می كنند.به گفته وی این بنا به شماره 206 در فهرست آثار ملی كشور ثبت شده است.
